Bedrijfsarts zoekt contact met preventiemedewerker

Als bedrijfsarts ben ik het liefst zoveel met preventie bezig, dat de verzuimspreekuren overbodig worden. Meer aandacht voor preventie is ook de kernboodschap van de gewijzigde Arbowet. Daarin trek ik graag op met de preventiemedewerker.

Sommige bedrijven, zeker in het MKB, kiezen hun arbodienstverlener puur op prijs. De focus ligt op kostenreductie. Arbodiensten die daarin meegaan zijn bezig met een "race to the bottom". Zo goedkoop mogelijke contracten. Daarbij zal de bedrijfsarts niet goed bereikbaar zijn om over preventie na te denken. Dit beeld schetst Eveline Janse in haar artikel Contact zoeken met bedrijfsarts: hoe pak je dat aan? De nieuwe arbowet beoogt deze "race to the bottom" te keren door te definiëren waar een arbocontract minimaal aan moet voldoen. Zo moet erin staan dat de arts af en toe een werkplekbezoek mag doen en dat werknemers altijd welkom zijn op een preventief consult. Ook wordt de rol van de preventiemedewerker versterkt en is er contact is tussen de bedrijfsarts en de preventiemedewerker.

Verzuim als maat van de bedrijfsgezondheid
Een persoonlijke ontboezeming: soms sta ik op de weegschaal en ben niet zo blij met wat ik zie. Ik kan dan de weegschaal vervloeken en uit het raam smijten. In dat voorbeeld is het natuurlijk duidelijk dat de weegschaal slechts het resultaat meet van achterliggende processen (voeding, beweging). Mopperen op de weegschaal heeft geen zin. Zo is verzuim ook een maat voor hoe gezond een bedrijf en de medewerkers zijn. In mijn vorige artikel beschrijf ik hoe een mijn werk als dokter bij een arbodienst (in opleiding tot bedrijfsarts) eruit ziet. Het omvat veel meer dan alleen verzuimspreekuren. Verzuim los je pas echt op als je bereid bent naar de achterliggende oorzaken te kijken. Daarom focus ik me liever op preventie dan op verzuim. Dat is een boodschap die ik graag uitdraag en daarin trek ik graag op met de preventiemedewerker.

Kosten gaan voor de baten uit
Gelukkig zijn er ook genoeg bedrijven die al begrijpen dat gezonde medewerkers goed presteren en dat de kosten daarin voor de baten uitgaan. Ook zonder dat dat in de wet verankerd was. Ik heb het genoegen vooral met zulke bedrijven te werken. Ik kom er regelmatig over de vloer en adviseer directie, HR, leidinggevenden, individuele medewerkers en incidenteel de OR. Zo is uit recent onderzoek gebleken dat de rol van de leidinggevende belangrijk is bij psychisch verzuim, dus ik investeer graag tijd om leidinggevenden te helpen hoe om te gaan met een zieke medewerker. Maar nog liever help ik bedrijven om bewust te worden van het belang dat de juiste mensen op de juiste plek zitten en dat de balans tussen belasting en belastbaarheid continu in de gaten wordt gehouden, zodat mensen optimaal kunnen presteren.

Beroepsziekten vs. incidenten
De preventiemedewerker heeft met de nieuwe Arbowet een centrale rol gekregen. Sinds het in 2005 verplicht werd hebben veel bedrijven een preventie- of SHEQ medewerker aangesteld. Soms in de vorm van één persoon, soms zijn het verschillende personen met aanvullende expertises. In beide gevallen zie ik dat de focus vaak ligt op het voorkomen van ongevallen. Zo werken onze hersenen: geleidelijke trends boeien ons veel minder dan plotselinge veranderingen. Langzame processen vallen minder op. Terwijl beroepsziekten vaker voorkomen dan (ernstige) incidenten.

Samen optrekken tegen werkdruk
Als ik met preventiemedewerkers in gesprek ga, leg ik dan ook de nadruk op preventie van beroepsziekten. Ik heb eens bij een overleg met schooldirecteuren gemopper gehoord waarom ze eigenlijk een preventiemedewerker nodig hebben. Terwijl het verzuim door overspanning torenhoog is in het onderwijs. Genoeg te doen voor een preventiemedewerker lijkt me. Juist werkdruk en psychische ziekten is overigens een onderwerp waarvan preventiemedewerkers vaak niet zo goed weten wat ze ermee moeten. Terwijl dit voor de bedrijfsarts dagelijkse kost is. Reden temeer om de samenwerking op te zoeken. Overigens zijn er natuurlijk ook onderwerpen die buiten de expertise van de bedrijfsarts vallen. Maar hij kan daarvoor allerlei deskundigen inschakelen; van arbeidshygiënisten tot arbeids- en organisatiepsychologen, van hogere veiligheidskundigen tot maatschappelijk werkers.

Claim genoeg tijd
Vaak heeft de preventiemedewerker niet een fulltime functie. Voor je het weet sneeuwt preventie onder bij de dagelijkse sleur van je andere taken, laat staan dat je de ruimte hebt om de samenwerking met een bedrijfsarts op te zoeken. Mijn advies: claim als preventiemedewerker voldoende tijd, expertise (cursussen of extern) en draagvlak om de rol goed uit te oefenen. Je hebt daar nu recht op! En dat geldt eigenlijk precies zo  voor de bedrijfsarts. Die moet ook oppassen dat de dagen zich niet vullen met verzuimspreekuren. Beiden zijn wat mij betreft verantwoordelijk om elkaar op te zoeken.

Bedrijfsartsen gaan graag het gesprek aan
Zelf vind ik korte lijnen belangrijk. Ik heb dan ook regelmatig contact met preventiemedewerkers, ook voor de nieuwe Arbowet al. Sommige bedrijfsartsen zijn moeilijk te benaderen. Dan adviseer ik om gewoon de klantenservice van de arbodienst te bellen en een afspraak te laten inplannen. ZZP artsen hebben geen klantenservice. Dan kan je beter mailen. Een concrete afspraak in de agenda van de bedrijfsarts zorgt automatisch dat er tijd vrij gemaakt wordt. Want uiteindelijk willen de meeste bedrijfsartsen graag het gesprek aangaan over preventie. Zie ook dit filmpje.

Kijk samen naar gezondheid in brede zin
Waar kan dat gesprek over kan gaan? Bespreek vooral wat er speelt in jouw bedrijf. Hebben mensen last van ploegendienst? Is er veel overgewicht? Veel werknemers last van een hoge werkdruk? Wordt er gepest? Zitten collega's niet lekker in hun vel omdat ze schulden hebben? Wat voor jou normaal is, kan bij een ander bedrijf er heel anders aan toe gaan. Je kunt ook samen naar de RI&E kijken. Maar mijn belangrijkste advies: kijk, samen met de bedrijfsarts, niet alleen naar preventie van incidenten, maar naar de gezondheid van medewerkers in de breedste zin van het woord.

Een goed werkgever kiest in de arbodienstverlening niet voor lage kosten maar voor kwaliteit. Voor mij is de kern van kwalitatieve arbodienstverlening een focus niet op verzuim, maar op het grotere plaatje en dus op preventie. Ik hoop daarin nog veel samen te werken met preventiemedewerkers.

Lees hier ook het artikel Contact zoeken met bedrijfsarts: hoe pak je dat aan?