De veiligheid komt in het gedrang door de complexiteit in de structuur van de uitvoering van bouwwerken waar meerdere onderaannemers bij betrokken zijn. Dat schrijft de Onderzoeksraad voor Veiligheid in zijn rapport over de instorting van een vloer van de B-tower in Rotterdam, dat op 3 april is gepubliceerd. Bij het ongeval raakten op 21 oktober 2010 vijf medewerkers zwaargewond. De derde verdiepingsvloer is tijdens de bouw ingestort doordat de tijdelijke ondersteuningsconstructie - een steigersysteem - onvoldoende stabiel was. De ondersteuningsconstructie blijkt niet volgens het ontwerp opgebouwd: er ontbraken 55 van de 59 schoren. Deze schoren waren essentieel voor de stabiliteit van de constructie.
De Onderzoeksraad constateert op basis van het onderzoek naar het ongeval met de B-Tower en een vergelijking met eerdere voorvallen, dat partijen in de bouw er niet voldoende in slagen duidelijke afspraken te maken over veiligheid en verantwoordelijkheid voor veiligheid. Ook slaagt men er niet in die afspraken in de praktijk na te komen. Dit leidt ertoe dat tijdens de bouw de verschillende partijen ervanuitgaan dat de controle op veiligheidsmaatregelen de verantwoordelijkheid van een van de anderen is. Dit kan zeer ernstige gevolgen hebben als het misgaat. Het ongeval met de B-Tower is daarvan een sprekend voorbeeld.
In de ochtend van 21 oktober 2010 werd beton gestort op de derde verdiepingsvloer van de in aanbouw zijnde 70 meter hoge woon-winkeltoren B-Tower. Op het moment dat de betonstorters hier bijna klaar mee waren, stortte ongeveer 300 m2 vloer in. De vloer kwam, elf meter lager, op de onderliggende verdieping terecht. De vijf mensen die boven op de vloer aan het werk waren, vielen met de vloer naar beneden en raakten hierbij zwaargewond.
Ondanks het feit dat de bouwers dachten het ontwerp en de opbouw van de ondersteuningsconstructie goed geregeld te hebben, blijkt een groot deel van de schoren van de ondersteuningsconstructie niet te zijn gemonteerd. Gedurende en na de opbouw ontbrak er een controlemechanisme om te voorkomen dat de incomplete ondersteuningsconstructie in gebruik werd genomen en is deze nooit in zijn geheel gecontroleerd. Uit het rapport blijkt dat het heeft ontbroken aan een gezamenlijke veiligheidsaanpak, dat er sprake was van een ontoereikende coördinatie en controle en van onduidelijke verantwoordelijkheden.
De Onderzoeksraad benadrukt het belang van professionele samenwerking door partijen in de hele bouwketen. Een belangrijk onderdeel hiervan is het expliciet beleggen, doorspreken en daadwerkelijk nemen van (eind)verantwoordelijkheden. Ook zouden partijen elkaar op kwaliteit moeten selecteren in plaats van op het feit dat zij met elkaar bekend zijn.
De bouwwereld ontplooit al een aantal jaar initiatieven om een oplossing te zoeken voor deze problemen. Er is in de branche ook kennis ontwikkeld over ondersteuningsconstructies. Het is echter zorgelijk dat deze kennis en afspraken kennelijk niet zijn doorgedrongen tot op het uitvoeringsniveau van een project als de B-Tower. Denkend aan de serie incidenten van de afgelopen tien jaar in de bouw en het beperkte lerende effect in de sector, vraagt de Onderzoeksraad zich af in hoeverre de risico’s toenemen en veiligheid onder druk komt te staan als de partijen de verantwoordelijkheid die de vrije markt en deregulering geven, niet aankunnen.
Naast de invulling van de eigen verantwoordelijkheid door de verschillende partijen afzonderlijk, is het belangrijk om integrale verantwoordelijkheid daadwerkelijk te organiseren: partijen moeten onderling afspraken maken over kwaliteitsstandaarden en de naleving ervan. Bouwend Nederland moet als brancheorganisatie de integrale verantwoordelijkheidsverdeling tussen de uitvoerende partijen in een bouwproces organiseren en de verbetervoorstellen uit eerdere onderzoeken naar constructieve veiligheid hierbij meenemen.
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zal bij de opvolging van de adviezen van de commissie Dekker onder andere moeten bezien hoe de bouwsector zijn nieuwe rol op zich neemt en hoe vorm wordt gegeven aan verdere professionalisering.
Rapport Instorting verdiepingsvloer B-Tower Rotterdam downloaden
Bron: Onderzoeksraad voor Veiligheid
