Toezicht en handhaving op milieudelinquenten schiet te kort
Van de bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen overtreedt een klein aantal bedrijven veelvuldig de milieuwetgeving. Voor het eerst is er onderzoek gedaan naar hoe bedrijven milieuregelgeving naleven en de handhaving daarop door overheden. De helft van de 3.500 inspecties waarbij er één of meer overtredingen zijn geconstateerd, vonden plaats bij 80 bedrijven. De Algemene Rekenkamer gebruikte voor dit grootschalige onderzoek data van een periode over vijf jaar van 500 BRZO-bedrijven.
De Algemene Rekenkamer heeft deze groep veelplegers voor het eerst in het vizier gebracht. Hiervoor was intensieve bewerking nodig van de data van 500 bedrijfsvestigingen over een periode van 5 jaar. Het onderzoek ‘Handhaven in het duister’ laat zien dat de aanpak van milieucriminaliteit en -overtredingen ondanks het grote aantal van bijna 20.000 milieu-inspecties in 5 jaar ontoereikend is.
Veelplegers
Bij 3.500 van de 20.000 inspecties zijn één of meer overtredingen vastgesteld. De helft van deze overtredingen is geconstateerd bij 80 bedrijven (17%). Bij 56% van de strafzaken bleken 30 bedrijven (6%) te zijn betrokken. Met het onderzoek biedt de Algemene Rekenkamer inzicht in hoeverre bedrijven milieuregelgeving naleven en hoe de overheid reageert in geval van een overtreding. Het gaat om bedrijven die een groot deel van de periode 2015 – 2019 onder het Besluit risico’s zware ongevallen (BRZO) vielen.
Hoofdoorzaak van ontoereikende handhaving is het ontbreken van gegevens over de uitkomsten van inspecties bij de bedrijven die met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken. Zo is van 1 op de 3 geconstateerde overtredingen onbekend hoe zwaar de overtreding was. Ook is vaak niet bekend hoe er is gehandhaafd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de helft van alle geconstateerde middelzware en zware overtredingen.
Milieuvervuiling
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT, de rijksinspectie op dit gebied) becijferde de schade door milieucriminaliteit en -overtredingen in 2020 op € 4,35 miljard. Het gaat om vervuiling van bodem, lucht, grond- en oppervlaktewater met gevolgen voor milieu, klimaat, flora en fauna en de gezondheid van de mens.
Uit het onderzoek blijkt ook dat de 20.000 inspecties in 5 jaar niet risicogericht zijn gehouden. Gemiddeld krijgt elk bedrijf 8 inspecties per jaar, maar in de praktijk varieert dit aantal sterk. Bij het merendeel van de bedrijven komen nauwelijks inspecteurs langs, terwijl bij tientallen van deze bedrijven het risico op een overtreding hoog is. Dat gaat ten koste van de effectiviteit van de aanpak van milieucriminaliteit en -overtredingen.
Bron: Algemene Rekenkamer
