KWF Kankerbestrijding heeft TNO de bijdrage van leefstijlfactoren aan kanker voor de Nederlandse situatie voor het eerst in kaart laten brengen. In Nederland zijn er jaarlijks ruim 100.000 nieuwe gevallen van kanker en sterven jaarlijks 44.000 mensen aan kanker. De kans op het krijgen van kanker wordt beïnvloed door genetische aanleg, maar ook door een gezonde of minder gezonde leefstijl. Naar schatting 30% van de nieuwe kankergevallen in Nederland wordt veroorzaakt door een minder gezonde levensstijl, en zou daarmee in principe voorkomen kunnen worden. Niet roken is hierin het belangrijkste advies maar ook gezonde voeding en voldoende bewegen helpen om het risico te verlagen.
Niet alleen 'domme pech'
Een garantie om kanker te voorkomen is er niet en in veel gevallen is er sprake van ‘domme pech’. Maar mensen kunnen zelf de kans op het krijgen van kanker verminderen door gezonder te leven. Slechts 20% van de bevolking is van mening dat hun eigen leefstijl het risico op kanker verhoogt (TNS NIPO meting, 2014). KWF Kankerbestrijding vindt het daarom extra belangrijk om het publiek goed te informeren over de invloed van leefstijlfactoren op het krijgen van kanker.
Roken
Roken is veruit de grootste en gevaarlijkste risicofactor voor het krijgen van kanker. 19.000 mensen krijgen jaarlijks kanker door roken. Dat is 19% van alle kanker in Nederland. In totaal sterven er jaarlijks ongeveer 44.000 mensen aan kanker. Wanneer we kijken naar de sterfte aan kanker door roken, dan komt uit het TNO onderzoek naar voren dat bijna 28% van de kankersterfte gerelateerd is aan roken, dit betekent dus dat jaarlijks 12.000 mensen in Nederland sterven aan kanker door roken.
Alcohol, ongezond eten, te weinig bewegen en zon
Andere factoren waarvan bewezen is dat ze bijdragen aan het ontstaan van kanker zijn: alcoholgebruik, overgewicht, minder gezonde voeding en onvoldoende beweging. Deze factoren zijn vaak nauw met elkaar verbonden, en spelen, behalve bij het risico op kanker, ook een rol bij het ontstaan van hart- en vaatziekten, evenals roken.
Voeding
In Nederland krijgen naar schatting jaarlijks 9.500 mensen kanker door minder gezonde voeding. Hoewel we niet altijd weten hoe voeding de kans op kanker beïnvloedt, is er genoeg bewijs dat gezonde voeding (voldoende groente- en fruit, voldoende vezels en calcium, niet teveel rood vlees) beschermt tegen het krijgen van sommige soorten van kanker.
Alcohol
In Nederland krijgen naar schatting 2.900 mensen jaarlijks kanker door het drinken van alcohol.
Overgewicht en weinig bewegen
Daarnaast heeft in ons land ongeveer de helft van de volwassenen overgewicht, dit wil zeggen een BMI van 25 of hoger. TNO heeft berekend dat jaarlijks 3.600 mensen kanker krijgen door overgewicht en dat 2.100 mensen kanker krijgen door te weinig te bewegen.
Zon
Naast bovengenoemde factoren is ook overmatige blootstelling aan zonlicht een belangrijke risicofactor. Dat zonlicht een grote invloed heeft op het ontstaan van huidkanker staat niet ter discussie. Maar hoe sterk die relatie precies is en hoe vaak en hoe lang mensen in Nederland in de zon zitten is niet duidelijk. Deze gegevens zijn nodig om te kunnen schatten hoeveel mensen jaarlijks huidkanker krijgen door blootstelling aan zonlicht. Daarom wordt er in deze studie geen cijfer gegeven voor het aantal kankergevallen veroorzaakt door zonlicht.
Beleidskeuzes KWF Kankerbestrijding
KWF Kankerbestrijding zal de nieuwe resultaten gebruiken om het Nederlands publiek op een juiste wijze te informeren over de wijze waarop zij hun risico op kanker kunnen verlagen. Als niemand zou roken, zou er significant minder kanker zijn. Daarom zet KWF Kankerbestrijding zich in de komende jaren nog meer in op het terugdringen van het aantal rokers, o.a. door het beïnvloeden van het overheidsbeleid t.a.v. tabaksontmoediging.
Verstandig zonnen is een belangrijke leefmaatregel om de stijgende aantallen melanomen en andere soorten huidkanker in te perken. Daarom wordt ook ingezet op het delen van kennis met medewerkers van scholen en toeristische settings over de blootstelling aan uv-straling.
Wat kun je ermee in je werk?
Ten eerste is het belangrijk om op deze grote noemers je beleid en aanpak onder de loep te nemen:
- hoe informeren we onze werknemers over het gevaar van roken? Weten we eigenlijk hoeveel rokers we nog in huis hebben? Moedigen we aan we dat mensen stoppen? Geven we zelf het goede voorbeeld?
- hoe is de cultuur t.a.v. alcohol? Spreken we open over de risico's? Hebben we oog voor collega's met een drankprobleem? Hoe gedragen we ons op bedrijfsuitjes en -feesten?
- zijn er mensen met problemen met hun gewicht? Kunnen we die mensen helpen? Bijna niemand voelt zich lekker in een te groot lichaam, maar in je eentje een stap zetten naar een andere leefstijl kan heel lastig zijn. En wat serveren we in de kantine wat we beter kunnen vervangen door gezonde alternatieven? Hoe kunnen we leuke acties opzetten rond gezond eten op het werk?
- stimuleren we genoeg dat mensen opstaan van hun stoel, met de trap gaan, samen gaan wandelen tussen de middag? Kunnen we een fietsgroep opzetten? (en sponsoren met een bedrijfsshirt?), een loopgroep, een wandelgroep, een dansgroep?
- geven we goede voorlichting en beschermingsmiddelen voor mensen die door hun werk vaak blootstaan aan zonlicht?
Alles begint met duidelijke voorlichting en een open houding om veranderingen bespreekbaar te maken en te stimuleren. Niemand hoeft zich bekritiseerd te voelen, het werkt beter als mensen zich gesteund en uitgedaagd voelen om met grote en kleine veranderingen een gezonde draai te geven aan hun leven.
Zet een team op met mensen uit zoveel mogelijk geledingen (vraag ook mensen die roken, overgewicht hebben enz.) met daarin mensen die hart hebben voor hun collega's en voor het bedrijf en die creatief zijn in het bedenken van een programma dat relevant is en meetmomenten kent: wat kunnen we op de korte en langere termijn bereiken? Hoe houden we het leuk en uitvoerbaar? Waar willen we over 3 maanden staan? Waar over een jaar? Waar vinden we steun, best practices en sponsors?
De infographic van KWF is hier als download beschikbaar.
Lees hier de speciale pagina over roken.
Lees ook de pagina: Gewicht, voeding, bewegen en alcohol.
Op de site van het Nederlands Instituut voor sport en Bewegen staan veel tips voor meer bewegen.
Bron: KWF Kankerbestrijding/redactie W&V
