Ademhalingsbescherming zorgt ervoor dat de in te ademen lucht vrij is van gevaarlijke stoffen. Dat kan op twee manieren: onafhankelijk door schone lucht aan te voeren of afhankelijk door de omgevingslucht te zuiveren met een filter.
Deze bescherming kan als aanvullende bescherming op de werkvloer nodig zijn, als collectieve maatregelen aan de bron onvoldoende blijken.
Met lucht kunnen de volgende problemen aanwezig zijn:
- het kan gevaarlijke stoffen bevatten
- het kan te weinig of te veel zuurstof bevatten
- het kan een explosief mengsel bevatten.
De vorm waarin gevaarlijke stoffen voorkomen zijn dampen, gassen, fijnstof, ultrafijn stof en vezels. Afhankelijk van de stoffen kunnen deze risico's groot of klein zijn.
Keuze beschermingsmiddel
Het kiezen van de juiste bescherming vereist een grondige en specialistische kennis van luchtkwaliteit en de bedreigende risicostoffen, maar ook van de verschillende mogelijkheden van ademhalingsbescherming. Een belangrijk onderdeel van een Risco-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) behandelt dit aspect.
Welke ademhalingsbescherming het beste is, hangt af van verschillende omstandigheden:
- de aard van de vervuiling en de gezondheidsrisico’s die daaraan verbonden zijn
- de grenswaarde: welke concentratie is maximaal toegestaan? Voor een beperkt aantal stoffen heeft de overheid grenswaarden vastgesteld
- de locatie en de voorzieningen
- de duur van de werkzaamheden.
De noodzakelijke ademhalingsbescherming kan variëren van een eenvoudig wegwerpmasker tot en met een gezichtsbedekkend masker met een ademlucht.
Afhankelijke of onafhankelijke adembescherming
Zogenaamde onafhankelijke adembescherming maakt gebruik van afgesloten luchtcapsules, dit zorgt voor onafhankelijkheid van de kwaliteit van de omgevingslucht. Er zijn verschillende situaties waarbij het absoluut noodzakelijk is om onafhankelijke adembescherming te gebruiken:
- bij onvoldoende zuurstof
- bij kans op vermindering van het zuurstofgehalte zoals bijvoorbeeld in een besloten ruimte
- bij aanwezigheid van stoffen waarvoor speciale regelgeving geldt
- als de aanwezige stof geen geschikte waarschuwingseigenschappen heeft
- als de verontreiniging te groot is.
Afhankelijke adembescherming
Filtermaskers
- filterend halfgelaatsmasker tegen deeltjes (stofmaskers)
- filterend halfgelaatsmasker tegen gassen en dampen of combinaties van gassen en dampen met deeltjes (geen verwisselbare filters)
- halfgelaatsmaskers met verwisselbare filters tegen deeltjes en/of gassen en dampen
- volgelaatsmaskers met verwisselbare filters tegen deeltjes en/of gassen en dampen.
Stofmaskers beschermen uitsluitend tegen vaste stofdeeltjes, vezels, micro-organismen, nevels en aërosolen (zwevende druppeltjes en stofjes). Half- en volgelaatsmaskers worden altijd gebruikt in combinatie met filterbussen tegen deeltjes, tegen gassen of dampen of tegen een combinatie van beide.
Er zijn drie typen filterbussen: stoffilters, gasfilters en combinatiefilters. Stoffilters beschermen alleen tegen vaste en vloeibare deeltjes. Gasfilters beschermen tegen gassen en dampen, met uitzondering van koolmonoxide. Combinatiefilters beschermen tegen zowel gassen en dampen als tegen deeltjes.
Motoraangedreven systemen
Dit zijn systemen waarbij de lucht niet wordt aangezogen door de gebruiker zelf maar waarbij de lucht met behulp van een actieve ventilator wordt aangevoerd. Dit werkt comfortverhogend en biedt bovendien de mogelijkheid om te werken met luchtkappen en luchthelmen.
Onafhankelijke adembescherming
Er zijn drie principes van onafhankelijke adembescherrning:
- ademluchttoestel
- kringloopademtoestel (zuurstofgenererend)
- aansluiting op een ademluchtleidingnet.
Ademluchttoestellen werken met ademlucht onder hoge druk in flessen, waarbij de lucht gedoseerd naar behoefte in het masker wordt gebracht. Dit is de veiligste methode voor het werken in zuurstofarme ruimten. Met een ademluchttoestel heeft de gebruiker optimale bewegingsvrijheid, maar een beperkte tijd om te werken. Het werken met deze toestellen mag alleen als de gebruiker hiervoor getraind is.
Kringloopademtoestellen kunnen gebruikt worden als vluchtmasker.
Bij het werken met een ademluchtleidingnet wordt schone lucht naar de gebruiker gevoerd via een leidingnetsysteem. De tijdsduur van werken is bij deze methode in principe onbeperkt. Wel is de gebruiker beperkt in bewegingsvrijheid omdat de lengte van de luchtslang de actieradius bepaalt.
Gebruik beschermingsmiddelen
De juiste pasvorm en gedegen onderhoud van maskers zijn voorwaarden voor veilig gebruik. Gasfilters in het bijzonder hebben een beperkte gebruiksduur en moeten dus tijdig vervangen worden. De werknemer dient te overleggen met de werkgever over de ergonomie van de adembeschermingsmiddelen.
Op de website van Arbouw staat uitgebreide informatie over de verschillende vormen van ademhalingsbescherming.
Bron: Arbouw
