‘Verscheidenheid beter benutten’

Organisaties kunnen veel meer bereiken met hun medewerkers dan nu vaak gebeurt. Sleutel tot verbetering is het strategisch inzetten van verscheidenheid, aldus Sjiera de Vries tijdens haar installatie op 16 maart als lector Sociale Innovatie en Verscheidenheid aan de hogeschool Windesheim in Zwolle.

Onbenut laten

Het onbenut laten van competenties gebeurt vooral als we te maken hebben met zogenaamde ‘niet-reguliere competenties’. Dat zijn competenties die:

1. niet passen bij de functie van de medewerker (een vrachtwagenchauffeur die alle ins en outs van sociale media beheerst);
2. niet passen bij het beeld dat we hebben van de medewerker (innovatief bij een oudere medewerker);
3. pas ontplooid kunnen worden als aan specifieke randvoorwaarden is voldaan (de drempels weghalen voor iemand in een rolstoel bijvoorbeeld).

Niet herkend

In deze gevallen worden de specifieke kwaliteiten van mensen regelmatig niet herkend, zegt Sjiera de Vries: ‘Maar zelfs als dergelijke niet-reguliere competenties herkend worden, blijkt het vaak nog niet vanzelfsprekend om ze te benutten. Ze passen niet in bestaande functies, beoordelingssystemen bieden geen ruimte om ze te waarderen, maar vooral: we hebben de neiging om mensen niet zozeer te beoordelen op het resultaat dat ze bereiken, maar kijken vooral of ze dat wel doen op de manier die we gewend zijn. Een eigen werkwijze wordt vaak niet gewaardeerd.’

Gevolgen

Gevolg van dit alles is dat veel mensen niet de mogelijkheid krijgen om zich echt te ontplooien. ‘Dat is een persoonlijk verlies, maar het betekent ook dat zij niet optimaal productief zijn. En dat is dan weer een gemiste kans voor de organisatie. Het is tenslotte ook de vraag of het ethisch te rechtvaardigen is om mensen geheel of gedeeltelijk uit te sluiten omdat ze niet passen in ons plaatje, in onze normaliteit.’

Doorbreken

We kunnen dit patroon doorbreken, zegt De Vries. Dat vraagt wel een andere manier van kijken naar mensen, taken en organisaties. Het vraagt om Sociale Innovatie. Als het lukt, zal niet alleen meer worden gehaald uit individuele medewerkers maar wordt het ook mogelijk om de verscheidenheid in te zetten als middel om te innoveren. Door mensen die verschillen in kennis, ervaring en achtergronden met elkaar te laten samenwerken organiseer je verbazing en verwondering. Dat kan resulteren in irritatie, maar ook in inspiratie, nieuwe ideeën en uiteindelijk in innovatie. Vaak gaat dat echter niet vanzelf, het proces moet in banen worden geleid. Maar dan kan verscheidenheid ook echt het verschil maken, het verschil tussen ‘gewoon’ functioneren en excelleren.

Voorbeeld

In haar rede gaf Sjiera de Vries enkele voorbeelden van het beter benutten van competenties. ‘Als je als bedrijf een belangrijk en innovatief project van de grond wil krijgen, waarvoor je medewerkers moet kunnen inspireren, en je ziet een c.v. van iemand van 60 jaar die de helft van zijn leven in de gevangenis heeft gezeten, wat doe je dan? Overweeg je serieus om zo’n sollicitant uit te nodigen? In Zuid-Afrika hebben ze de klus voor elkaar gekregen, met Nelson Mandela. Als je je teveel focust op het c.v., dan zie je de persoon niet meer.’Een ander mooi voorbeeld is dat van een bedrijfje dat competenties voor social media zocht: ‘Ze zochten de hele markt af, maar het was nauwelijks te vinden. Totdat bleek dat één van de eigen vrachtwagenchauffeurs vaak voor de lokale voetbalclub online zat. Het bedrijf zag dat aanvankelijk niet, omdat het niet wist wat mensen nog meer konden.’

Hoeveel gebeurt er?

Inmiddels zijn we al jarenlang aan het praten over diversiteit en verscheidenheid, maar hoeveel gebeurt er nu werkelijk? ‘Als het aan mij had gelegen, waren we inmiddels al een stuk verder geweest. Het gaat langzaam, maar er verandert wel iets. We zijn in staat om steeds beter naar het individu te kijken, in plaats van naar de groep. En dat is ook wel te verklaren: klanten hebben steeds specialistischer vragen, ze nemen geen genoegen meer met bulkproductie. En voor die specialistische klantvragen heb je ook specifiekere mensen nodig. De individualisering in de maatschappij helpt daar zeker aan mee.’

Bron: P&Oactueel