Klagen over gezondheidsrisico's: hoe?
“Ik moet één keer per week producten uit kisten uitpakken en in stellingen plaatsen. Uit de kisten komt vaak een vreemde damp. Na een uur heb ik al hoofdpijn. Ik vraag aan mijn werkgever wat deze vreemde damp is en of ik een masker kan krijgen om te voorkomen dat ik hoofdpijn krijg. De werkgever geeft aan dat de damp geen kwaad kan. Ik twijfel want ik krijg iedere keer hoofdpijn. Wat moet ik nu doen?”
“Mijn man werkt de hele week. Nu wordt aan hem gevraagd om ook tijdelijk op zaterdag te werken. Hij heeft aangegeven dat hij wel een aantal zaterdagen extra wil werken voor het bedrijf. Dit is nu al 3 maanden geleden. Mijn man heeft nu aangegeven dat hij het te veel vind en dat hij niet meer op zaterdag extra wil werken. Het antwoord van de werkgever luidt dat wanneer hij zaterdag niet meer wil werken hij maar een andere baan moet gaan zoeken. Mijn man is bang om zijn werk te verliezen. Wat kan ik als partner hieraan doen zodat hij ook nog eens thuis is en niet altijd zo moe is?”
Dit zijn enkele vragen die ik helaas dagelijks tegen kom. Het is altijd moeilijk om hier een advies op te geven. Het is belangrijk is dat werknemers eerst proberen het zelf met het bedrijf of instelling op te lossen.
Ik raad daarom altijd aan om eerst contact op te nemen met de leidinggevende en de situatie bespreekbaar te maken. Ook kan een werknemer met een klacht contact zoeken met een preventiemedewerker. Samen kunnen zij vervolgens op zoek naar oplossingen. Er kan gekeken worden of de omschreven situatie opgenomen is in de risicoinventarisatie en evaluatie (RI&E). Iedere organisatie behoort een preventiemedewerker benoemd te hebben en te beschikken over een actuele risicoinventarisatie. Een werknemer met een probleem als hierboven geschetst kan ook contact opnemen met de ondernemingsraad (of vertegenwoordiger) of de bedrijfsarts van de arbodienst.
Meestal worden problemen opgelost zodra ze bespreekbaar gemaakt worden. Helaas lukt dit niet altijd. Mijn laatste advies aan werknemers die menen een gezondheidsrisico te lopen en die daarvoor geen gehoor vinden bij hun werkgever, is om een klacht in te dienen bij de arbeidsinspectie (AI). Dit laatste middel moet alleen worden ingezet als alle andere mogelijkheden om de klacht op te lossen op niets zijn uitgelopen. De werknemer loopt namelijk het risico dat de verhouding met de leidinggevende verslechtert. De arbeidsinspectie kent dit risico en zal de klacht zorgvuldig behandelen. Bij een onderzoek houdt de AI het feit dat er een klacht is ingediend uiteraard voor zich. Zij zal de werkgever beslist niet vertellen dat er sprake is van een klacht. Dit wordt in de regel bereikt door het onderzoek breder te laten zijn dan alleen het onderzoek naar de gemelde klacht. Maar het kan soms ook gebeuren dat het voor de AI niet mogelijk lijkt om een onderzoek uit te voeren, zonder dat de werkgever vermoedt dat er een klacht is ingediend. De AI neemt dan contact met de klager op, waarbij in overleg wordt besproken hoe de klacht het beste kan worden behandeld.
De klacht
U kunt een klacht indienen als u vermoedt dat het bedrijf of de instelling waar u werkt zich niet aan de wettelijke voorschriften op het terrein van de arbeid houdt of als u of uw collega’s lichamelijke gezondheidsrisico’s lopen tijdens werkzaamheden en het niet mogelijk blijkt de problemen in onderling overleg binnen het bedrijf of instelling op te lossen.
De AI onderzoekt elke serieuze klacht van een werknemer, ondernemingsraad, familie en vakbond, die betrekking heeft op de wetgeving waar de AI toezicht op houdt.
Klachten die door de arbeidsinspectie worden behandeld bevinden zich op de volgende terreinen:
- de Arbeidsomstandighedenwet, veiligheid en gezondheid;
- de Arbeidstijdenwet, werktijden;
- de Wet arbeid vreemdelingen;
- de Wet minimumloon;
- de Warenwet.
De inspecteur die uw klacht zal onderzoeken, zal vaak nog aanvullende informatie van u nodig hebben. Daarom zal de AI u altijd vragen om uw naam, adres en telefoonnummer op te geven. Indien u deze gegevens niet verstrekt zal de AI uw klacht doorgaans niet in behandeling nemen, omdat zonder nadere informatie van u een eventueel onderzoek ernstig kan worden belemmerd. Alleen als u goed duidelijk kunt maken dat veiligheid en/ of gezondheid serieus worden geschaad, kan worden besloten om een anonieme klacht toch te onderzoeken.
De procedure
De inspecteur die het onderzoek gaat uitvoeren, neemt indien mogelijk contact met u op voor het inwinnen van aanvullende informatie en overleg. Samen met u kan dan bijvoorbeeld worden besloten om het onderzoek pas na enige tijd of op een vooraf bepaald tijdstip uit te voeren. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als de omstandigheden waarover u klaagt, zich alleen op een bepaald tijdstip voordoen. Als er echter sprake lijkt van een ernstige overtreding of onmiddellijk dreigend gevaar voor de veiligheid en gezondheid van u, uw collega(s) of relatie, dan wordt het onderzoek wél meteen uitgevoerd.
De manier waarop klachtenonderzoeken worden uitgevoerd hangt af van de aard van de klacht en de omstandigheden, zoals de inpasbaarheid van een onderzoek in lopende inspectieprojecten. Het kan ook zo zijn dat de Arbeidsinspectie na bestudering van de klacht besluit om geen onderzoek uit te voeren. Ook daarvan ontvangt u schriftelijk bericht met een toelichting van dit besluit.
Maatregelen
Als de inspecteur tijdens zijn onderzoek een overtreding van wettelijke bepalingen aantreft, kan hij - afhankelijk van de ernst van de overtreding - het werk stilleggen, een boete of een proces-verbaal aanzeggen, een waarschuwing geven of een ‘eis stellen’.
In alle gevallen zal de overtreding moeten worden opgeheven. Ook voor een waarschuwing of een eis geldt dat een werkgever binnen een bepaalde termijn de overtreding moet opheffen.
Gebeurt dat niet, dan zal alsnog een boete worden aangezegd of proces-verbaal worden opgemaakt.
Dossier
Alle stukken die over uw klacht gaan (brieven, aantekeningen, onderzoeksrapport, etc.) worden in het archief van de Arbeidsinspectie opgeslagen. Uw dossier wordt met de grootst mogelijke vertrouwelijkheid en veiligheid behandeld en opgeslagen. Uw privacy wordt beschermd.
U ziet: uw klacht wordt serieus genomen door de arbeidsinspectie. Toch adviseer ik werknemers om eerst alle mogelijkheden te bekijken alvorens een klacht in te dienen bij de arbeidsinspectie. Maar gezondheid komt uiteraard op de eerste plaats.