Werkdruk en ongewenst gedrag op universiteiten: structurele aanpak mislukt
De Nederlandse universiteiten slagen er niet in om werkdruk en ongewenst gedrag structureel aan te pakken. Een groot gedeelte van het personeel (onderwijzend en wetenschappelijk) heeft hier namelijk last van. De psychosociale arbeidsbelasting op universiteiten is te hoog blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie.
Structurele aanpak werkdruk en ongewenst gedrag
Werkdruk en ongewenst gedrag kan leiden tot ernstige gezondheidsklachten, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Het probleem op de Nederlandse universiteiten is al langer bekend, maar de universiteiten slagen er nog niet in om dit structureel aan te pakken.
Enquête onder wetenschappelijk en onderwijzend personeel
De Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) heeft op verschillende universiteiten interviews gehouden met medewerkers van personeelsvertegenwoordigingen en vertrouwenspersonen. Ook zijn de aanwezige arbozorgdocumenten geanalyseerd. Daarnaast is een online enquête uitgezet onder wetenschappelijk en onderwijzend personeel waarop meer dan 9.000 respondenten hebben gereageerd. Met de uitkomsten bracht de NLA de stand van zaken in kaart van de arbozorgverplichtingen, de blootstelling aan risico's en de genomen maatregelen.
De resultaten zijn zorgelijk: ruim 70% van de werknemers ervaart als gevolg van werkdruk meer dan incidenteel stress. Werknemers geven aan dat zij ook structureel belast zijn met meer taken en verantwoordelijkheden dan waarvoor zij zijn aangesteld. Ze werken gemiddeld 6 uur per week meer dan in hun contracten is afgesproken.
Weinig grip en zicht op gewerkte uren
Universiteiten hebben weinig grip en zicht op de daadwerkelijk gewerkte uren door universiteitspersoneel. De belangrijkste oorzaken van werkdruk volgens werknemers zijn regel- en verantwoordingsdruk, prestatiedruk, ambities en de wijze waarop het onderzoek en onderwijs wordt gefinancierd.
Werknemers ervaren vaak ongewenst gedrag. Van de respondenten geeft 54% aan zelf in de afgelopen 2 jaar ongewenst gedrag te hebben ervaren. 69% van de ondervraagden ziet dat collega's last hebben van dit gedrag. Pesten komt het vaakst voor, gevolgd door discriminatie. De hiërarchische structuur en prestatiedruk worden als belangrijke oorzaken voor dit structurele ongewenst gedrag genoemd.
Maatregelen onbekend
De universiteiten hebben aandacht voor werkdruk en ongewenst gedrag en nemen maatregelen om risico's tegen te gaan. Maar deze maatregelen zijn vooral gericht op het individu en onvoldoende op het wegnemen van de onderliggende oorzaken, zoals het verminderen van het aantal taken. Daarnaast zijn werknemers relatief slecht op de hoogte van deze maatregelen. Hierdoor maken ze er relatief weinig gebruik van. Het is niet duidelijk hoe de universiteiten in kaart brengen wat het effect is van maatregelen die werkdruk tegen moeten gaan.