Thuiswerken niet altijd productiever

Volledig thuiswerken lijkt op korte termijn gunstig voor de productiviteit, maar de productiviteit neemt na enige tijd weer af en kan zelfs minder worden vergeleken met ‘niet thuiswerken’. Dit komt doordat binding met het bedrijf en samenwerken met collega’s sterk verminderen. Dit is een van de resultaten van de TNO-expertmeeting over effecten van Het Nieuwe Werken.

Steeds meer organisaties gaan over op tijd- en plaatsonafhankelijk werken. Toch is er nog veel onduidelijkheid over de effecten van Het Nieuwe Werken (HNW) op productiviteit en vitaliteit van werknemers. Wetenschappelijke literatuur is nog schaars, gaat slechts in op enkele maatregelen en is niet altijd eenduidig. Inzicht in de effecten kan voor organisaties houvast geven bij het maken van keuzes en het doen van investeringen voordat men overgaat op HNW. TNO deed onderzoek naar de effecten van HNW.

Om de effecten van HNW inzichtelijk te maken bracht TNO experts op het terrein van HNW bijeen. Wetenschappelijk onderzoekers en ervaringsdeskundigen van TNO, CfPB, Erasmus RSM, Rabobank en IBM deelden hun kennis in een tweetal werksessies. Centraal stond de vraag welke factoren een rol spelen bij HNW en productiviteit. Van deze factoren zijn definities gemaakt en zijn de onderlinge relaties vastgesteld. En er is vastgesteld hoe sterk en hoe snel het effect naar verwachting zal zijn.

Definities en effecten
TNO definieert HNW als een visie op een manier van werken die goed aansluit bij de behoefte van de kenniswerker. Dit leidt tot het creëren van een productieve, duurzame, inspirerende en prestatiebevorderende werkomgeving middels technologische en sociale innovatie. Het gaat niet alleen om plaats- en tijdonafhankelijk werken, het vraagt ook om een verandering in gedragscultuur en om een stijl van leidinggeven die zich richt op resultaatafspraken.

Arbeidsproductiviteit kan gezien worden als de relatie tussen output en input waarbij gekeken wordt naar zowel kwantiteit als kwaliteit.
Factoren die een rol spelen bij HNW en productiviteit zijn in kaart gebracht, de onderlinge relaties werden bepaald en er is gekeken naar de grootte van het te verwachten effect en de snelheid van het effect. Dit leverde onder meer de volgende inzichten op over arbeidsproductiviteit.

HNW en arbeidsproductiviteit
Activiteitgerelateerd werken waarbij de werkplek aansluit bij de activiteit kan, mits goed doorgevoerd, een positief en blijvend effect hebben op de productiviteit. Denk daarbij aan een concentratietaak in een stilte- of concentratieruimte of thuis, en informeel overleg in een informele ruimte. Toch zien we dat in de praktijk mismatches ontstaan tussen behoefte en aanbod. Met name de activiteit ‘telefoneren’ wordt vaak onvoldoende ondersteund, wat kan leiden tot geluidsoverlast en productiviteitsverlies.`

Daarnaast bleek dat volledig thuiswerken op korte termijn gunstig voor de productiviteit is, maar de productiviteit neemt na enige tijd weer af en kan zelfs minder worden vergeleken met ‘niet thuiswerken’. Dit lijkt te komen doordat de binding met het bedrijf en de samenwerking met collega’s sterk verminderen.

MARVEL methode
De verkregen inzichten zijn tot stand gekomen door het gebruik van de MARVEL methode (Method to Analyse Relations between Variables using Enriched Loops).

Bron: TNO