Privacyregelgeving beperkt controle op gebruik werknemers

Werkgevers mogen tijdens werktijd alleen op het gebruik van alcohol, drugs of geneesmiddelen werknemers testen, als daar specifieke wetgeving voor is. De inbreuk op de privacy van de werknemer moet daarbij tot een minimum beperkt worden. Werkgevers overtreden de privacyregels als zij alcohol- en drugstest zonder specifieke wetgeving uitvoeren, stelt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). 

De toezichthouder op het gebied van het verwerken van persoonsgegevens kan het voorstellen dat bedrijven zich verantwoordelijk voelen voor de veiligheid op de werkvloer. Problemen met verboden middelen (alcohol, drugs en geneesmiddelen) vormen daarvoor een bedreiging. Werkgevers mogen niet van hun werknemers eisen dat dat zij meewerken aan een (onverwachte) test op alcohol-, drugs- of geneesmiddelengebruik. Resultaten van zulke tests zijn medische gegevens. Volgens de privacywet mogen dergelijke gegevens niet zonder voorwaarden door een organisatie verwerkt worden.

De AP kan zich goed voorstellen dat bedrijven die de mogelijkheid willen hebben om personen in de uitoefening van een risicovol beroep te testen op het gebruik van alcohol, drugs of geneesmiddelen een verzoek indienen bij de wetgever om de wettelijke mogelijkheden op dit gebied te onderzoeken. ‘Het inperken van de privacy van een werknemer kan bij uitzondering noodzakelijk zijn voor de veiligheid binnen een organisatie,’ zegt Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens. ‘Voor risicovolle beroepen waarvoor nog geen specifieke wetgeving geldt, moet de wetgever de afweging maken of die alsnog moet worden gemaakt. Dan kan de samenleving als geheel zich uitspreken over de noodzakelijkheid van deze inperking van de privacy van werknemers.’

Uitgezonderde beroepen
Voor sommige beroepsgroepen bestaat al een wettelijke uitzondering. Denk hierbij aan militairen, piloten en schippers. De wetgever heeft vastgelegd welke controles mogen worden uitgevoerd en welke bevoegde instanties hier verantwoordelijk voor zijn. Op basis van de Wet luchtvaart en het Besluit alcohol, drugs en geneesmiddelen in het verkeer kunnen luchtvaartmaatschappijen hun piloten bijvoorbeeld tijdens werktijd onaangekondigd laten controleren het gebruik van alcohol, drugs of geneesmiddelen.

De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) beschermt bijzondere persoonsgegevens door een algemeen verbod op de verwerking hiervan. Gegevens over gezondheid vallen onder deze bijzondere persoonsgegevens. In heel specifieke gevallen mag hiervan bij hoge uitzondering worden afgeweken. Zo mogen behandelend artsen gegevens over de gezondheid van een patiënt verwerken, mits zij de juiste waarborgen in acht nemen.

Een pro-actief HR-beleid, gericht op het welzijn van de medewerkers en de veiligheid op de werkvloer, richt zich ook op andere manieren om gebruik van alcohol en drugs kort voor of tijdens werktijd tegen te gaan. Zo kan professionele begeleiding van medewerkers met problematisch gebruik van alcohol, drugs of geneesmiddelen een belangrijke rol spelen.

Bron: Autoriteit Persoonsgegevens