Wanneer organisaties aan de slag gaan met Sociale Innovatie, verbeteren niet alleen de bedrijfsresultaten. Ook de kwaliteit van arbeid gaat omhoog. Dat blijkt onder meer uit een evaluatie van Europese subsidiegelden.
Kwaliteit van arbeid
Naar de effecten van Sociale Innovatie hebben wetenschappers al het nodige onderzoek gedaan. Daaruit blijkt onder meer dat de resultaten van het bedrijf omhoog gaan, de arbeidsverhoudingen verbeteren en dat de arbeidstevredenheid van werknemers verbetert.
Toch is er nog maar weinig onderzoek gedaan naar de kwaliteit van arbeid, zegt Margreet Xavier, senior beleidsmedewerker van de AWVN: ‘Dat kan komen doordat het zo vanzelfsprekend is dat die toeneemt dat er al geen onderzoek meer naar gedaan wordt. Maar het kan ook zijn dat bedrijven vanuit hun resultaatgerichtheid zo gericht zijn op de harde elementen, dat ze in deze vorm van meerwaarde minder interesse hebben.’
Wat is sociale innovatie?
Sociale innovatie is een vernieuwing van de wijze waarop het werk in ondernemingen is georganiseerd, en wel op een zodanige wijze dat zowel arbeidsproductiviteit als kwaliteit van de arbeid daarmee gebaat zijn. De term sociale innovatie is geïntroduceerd om onderscheid te maken met het traditionele begrip innovatie, waarmee meestal technologische innovatie wordt bedoeld.
Hoewel de term sociale innovatie enigszins is ingeburgerd, worden ook vaak de termen "innovatief organiseren", organisatorische innovatie en slimmer werken gebruikt.
Meer betrokkenheid
Sociale Innovatie leidt volgens het onderzoek tot meer betrokkenheid van werknemers bij de werkorganisatie. Maar volgens Margreet Xavier is dit een noodzakelijk resultaat: ‘Anders is het per definitie geen Sociale Innovatie meer. De werknemers moeten bij het proces betrokken worden, anders is het ‘gewoon’ de zoveelste top-down procesaanpassing. Bottom-up veranderen is een elementaire voorwaarde om het Sociale Innovatie te kunnen noemen. Meer betrokkenheid van medewerkers wordt ondersteund door de resultaten van de AWVN-cao-evaluatie 2011. Medewerkers participeren steeds meer in het cao-proces en hebben meer invloed op hun arbeidsvoorwaarden, zoals hun werktijden en de besteding van hun persoonlijke budget.´
Meer afwisseling en verdieping
Uit het onderzoek blijkt verder dat Sociale Innovatie leidt tot meer afwisseling en verdieping in het werk. Dit geldt bijvoorbeeld voor de projecten waarin vormen van taakroulatie zijn geïntroduceerd. ‘Je ziet dat bedrijven na Sociale Innovatie meer van de kracht van mensen uitgaan. Idealiter kun je zelfs in een situatie terecht komen waarbij je kijkt welke competenties je in huis hebt, en daar taken aan koppelt. Nu worden vaak nog competenties gezocht bij bepaalde taken (of functies).’
Trots en betrokkenheid
In de derde plaats blijkt Sociale Innovatie in redelijk sterke mate bij te dragen aan een beter beeld over eigen organisatie bij de medewerkers. ‘Dat zit dicht tegen trots en betrokkenheid aan, bekende gevolgen van Sociale Innovatie.’
Betere benutting competenties
Een laatste positieve effect is dat competenties en vaardigheden van medewerkers beter benut worden. Dit heeft zich in het geëvalueerde project in verschillende gedaantes voorgedaan, bijvoorbeeld intercollegiale in- en uitleen van personeel op een industrieterrein, introduceren van taakroulatie en van gesprekkencycli. Daarnaast maakt een aantal organisaties nu meer gebruik van de kennis en kunde van hun medewerkers om productieprocessen te verbeteren.
Toekomst van Sociale Innovatie
De overheid is momenteel erg bezig met Sociale Innovatie, maar de aandacht bij het bedrijfsleven buiten de topsectoren om is de laatste tijd wat weggezakt, signaleert Xavier: ‘Dat komt misschien door de crisis, ik weet het niet. Ik vermoed eerlijk gezegd dat het gedachtegoed van Sociale Innovatie wel voort zal blijven bestaan, al kan het goed dat dat onder een andere vlag gebeurt. Duurzame inzetbaarheid en Het Nieuwe Werken zijn bijvoorbeeld populaire nieuwe termen, waar voor een deel hetzelfde mee wordt bedoeld. Zolang het gedachtegoed van Sociale Innovatie doorgaat, maakt het me eerlijk gezegd niet zoveel uit onder welke noemer dat gebeurt, als de innovatieambitie maar meegenomen wordt.’
Subsidiemogelijkheden
Bij Agentschap SZW kan door erkende O&O-fondsen een ESF-subsidie worden aamgevraagd voor projecten op het gebied van sociale innovatie en duurzame inzetbaarheid. De nieuwe aanvraagperiode loopt van 1 mei 2012 tot eind 2013 of zolang er geld in de pot zit. De voorwaarden staan op de site van Agentschap SZW.
Meer lezen?
De NCSI (Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie) heeft een nformatieve brochure samengesteld over het onderwerp: Doorgeven = aanpakken. Tussenstand van 10 Jaar sociale innovatie.
Bronnen: P&OActueel, Agentschap SZW, NCSI